Straatnamen toewijzen aan politici is doorgaans beperkt tot personen met een uitvoerende functie (minister, burgemeester, schepen …)
Een gemeenteraadslid ( en dan nog iemand uit de oppositie) de naam van een straat toekennen, is eerder uitzondering dan regel.
Wilrijkenaar dokter Florent Veeckmans behoort tot die uitzonderingen.
Voor de ouderen is dokter Veeckmans niet alleen gekend door de brede straat die vanaf de Heistraat naar de Valaartunnel onder de Boomsesteenweg leidt, maar evenzeer als de joviale huisarts met onafscheidelijke baard, die zijn plaatselijke politieke ambities niet onder stoelen of banken stak.
Florent Veeckmans wordt op 27 november 1910 in Wilrijk geboren. Afgestudeerd als geneesheer, wordt hij aangesteld als scheepsarts op het schoolschip Mercator. Enkele jaren na de Tweede Wereldoorlog zet hij voet aan wal en start een huisartsenpraktijk in de Heistraat nr.34 (het huidige winkelpand naast jeugdcentrum Vizit).
Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 1958 is hij bereid, op vraag van lijsttrekker en volksvertegenwoordiger Louis Kiebooms, de plaatselijke CVP-lijst te “ondersteunen”. De CVP, op dat moment in de oppositie, behaalt met een klinkende overwinning de volstrekte meerderheid en Veeckmans is meteen tot raadslid verkozen. En dat zal de kersverse burgemeester Kiebooms geweten hebben.
Zijn volksgeliefde partijgenoot heeft het reeds vanaf zijn eerste jaren in het Wilrijkse politieke leven moeilijk met het wat autoritaire en eigengereide optreden van de burgemeester. Geregeld is de dokter het niet eens met collegebeslissingen en het wordt al vlug duidelijk dat Veeckmans zelf een schepenzitje ambieert bij de volgende gemeenteverkiezingen.
De vernieuwde Bist en omgeving
De meningsverschillen (eufemisme, want het is meermaals een kletterende ruzie) krijgen een hoogtepunt wanneer Kiebooms in 1963 het plan ontvouwt voor een volledig hernieuwde gemeentekern rond de Bist met appartementsgebouwen, twee woontorens en een winkelcentrum. Deze doorgedreven stedenbouwkundige visie zorgt voor onrust bij middenstanders door de aanzienlijke reeks onteigeningen van woningen en handelszaken in de Heistraat en op de Bist. Ook winkeliers die niet in het project betrokken zijn maken zich zorgen. Zij vrezen dat het toekomstige Kern-winkelcentrum de eigen “commerce” zal bedreigen.
Vooral de handelaars in de Jules Moretuslei uiten die bezorgdheid en richten de protestgroep JumBo (Jules Moretuslei Boven) op, op initiatief van Paul Van der Gucht, aannemer in bouwmaterialen, en kleermaker Rob Van Dijck. Behoudens actie voeren, bereidt Jumbo zich voor om zich als Gemeentebelangen in de komende plaatselijke verkiezingsstrijd te mengen. Er wordt versterking gezocht bij de pas opgerichte Volksunie-afdeling waar André De Beul een leidinggevende rol vervult. Omdat dokter Veeckmans al geruime tijd in de gemeenteraad de spreekbuis is van een groep middenstanders en zich manifest tegen het Kern-project verzet wordt hij aangezocht als lijsttrekker voor de nieuwe politieke formatie. Veeckmans vraagt bedenktijd en onderhandelt intussen met Kiebooms om JumBo als gesprekspartner te aanvaarden en mogelijk in kartel CVP-Gemeentebelangen-VU naar de verkiezingen te gaan.
Deze optie wordt door de burgemeester onmiddellijk van tafel geveegd wat bij Veeckmans de conclusie ontlokt “Kiebooms is koppiger dan eender welke ezel”. De toon van de verkiezingen is meteen gezet. De VU-Gemeentebelangen mengt zich met een afzonderlijke lijst in de verkiezingsstrijd.
De potten zijn niet meer te lijmen
Het totaal aantal te begeven zetels in de Wilrijkse gemeenteraad verhoogt bij de verkiezingen van 1964 van 19 naar 23 en toch verliest de CVP twee zetels, valt terug op 9 en is de volstrekte meerderheid kwijt. Grote overwinnaar is de VU-Gemeentebelangen die op het politieke toneel verschijnt met in één klap 5 zetels. Kiebooms behaalt 1729 voorkeurstemmen, VU-GB-lijsttrekker Veeckmans amper 50 stemmen minder. Een opdoffer voor de uittredende burgemeester, de dokter-opposant triomfeert.
De CVP, nog altijd de grootste gemeenteraadsfractie, start de besprekingen om een coalitie op de been te brengen op.
Het Davidsfonds meent een bemiddelende rol te kunnen spelen in het aanhoudend geruzie en zendt een telegram aan Kiebooms en Veeckmans
“Davidsfonds Wilrijk wenst dat door de goede wil van allen een christelijk Vlaamse meerderheid zou kunnen gevormd worden- stop- biedt daartoe zo nodig goede diensten aan – stop – L.Robbroeckx – Voorzitter”
De beide partijen gaan op de wens van het Davidsfonds in en ontmoeten elkaar enkele weken na de verkiezingen op een bijeenkomst die blijkbaar slechts enkele minuten duurt. De CVP heeft burgemeester Louis Kiebooms en schepen Frans De Ranter afgevaardigd. De confraters zijn met lijsttrekker Flor Veeckmans, Paul Van der Gucht (Gemeentebelangen) en André De Beul (Volksunie) vertegenwoordigd.
Zowel CVP als VU-Gemeentebelangen hebben hun eigen visie over het bijna onmiddellijk stopzetten van de besprekingen.
Kiebooms zegt dat VU zich niet aan de afspraak houdt dat slechts twee vertegenwoordigers rond de tafel zouden zitten. De tegenpartij beweert dat de burgemeester geen andere “CVP-pottenkijkers” dan alleen De Ranter (de Kiebooms’ satelliet, dixit Veeckmans) rond hem duldt en daarom op eigen initiatief het aantal afgevaardigden heeft verminderd.
Kiebooms zou de bijeenkomst hebben geopend met “Heren, dat één van u gedrieën zijn jas niet uittrekt want hij moet verdwijnen. Wij zijn met twee en wensen maar met twee man van jullie te onderhandelen”.
Het “gesprek” wordt door Veeckmans meteen afgeblazen. Enkele dagen later ondertekent Kiebooms een bestuursakkoord met de socialisten (BSP). Een coalitie die tot aan de fusie in 1983 stand houdt.
Veeckmans heeft zijn kans verkeken om aan het plaatselijke beleid deel te nemen maar zijn missie is wel geslaagd. Hij heeft de CVP-hegemonie doorbroken en de nieuwe partij Volksunie (die Gemeentebelangen opslorpt) duidelijk op de Wilrijkse politieke kaart gezet. Hij trekt zich terug als mandataris, mede omwille van gezondheidsredenen. Dokter Florent Veeckmans overlijdt op 2 mei 1968..
De plooien gladgestreken
Tijdens de laatste bestuursperiode van het autonome Wilrijk wordt grotendeels de spons geveegd over de Kiebooms-Veeckmans-saga. De kemphanen zijn er niet meer en de Volksunie is in Wilrijk een standvastige partij geworden van rond de 20%, waar de CVP zich heeft bij neergelegd. Niettemin blijft het een verrassing wanneer het schepencollege volmondig instemt met het VU-voorstel om bij de volgende straatnaamgeving aan hun voormalige politieke leider dokter Florent Veeckmans te denken. Op 26 januari 1978 beslist de gemeenteraad, bijna unaniem, om de verbindingsweg tussen Valaartunnel en Heistraat te benoemen naar Dokter Veeckmans. Het duurt echter nog even vooraleer deze straat daadwerkelijk kan worden opengesteld.
Met enige vertraging wordt begin 1979 de Valaartunnel onder de Boomsesteenweg, officieel opengesteld. Terwijl de Berkenrijslaan aan Valaarzijde is voltooid, blijft het wachten op de aanleg van de Dokter Veeckmanslaan. Oorzaak is te zoeken bij een lang aanslepende onteigening ter hoogte van de Heistraat. Het gemeentebestuur beslist om tijdelijk een kasseiweg aan te leggen tussen de Valaartunnel en de Overwinningsstraat, zodat de nieuwe verbinding met Valaar toch onmiddellijk kan gebruikt worden. Aan het einde van de doodlopende Overwinningstraat is nog een stukje van deze kasseiweg te vinden.
Anderhalf jaar later, wanneer de onteigeningsprocedure is voltooid, kan eindelijk de Dokter Veeckmanslaan in gebruik gesteld worden.
Epiloog
In 1996 wordt Louis Kiebooms eveneens met een straatnaam bedacht in het appartementencomplex Nachtegalenhof. De ingang van deze straat ligt in de Heistraat, verscholen achter een smeedijzeren poort, pal tegenover de meer zichtbare, brede en druk bereden Dokter Veeckmanslaan. Zelfs jaren na hun beider overlijden, heeft Veeckmans ook hier, ongewild, zijn slag thuisgehaald.
Nawoord van de auteur
Florent Veeckmans was bij mijn ouders de eerste huisarts die na de oorlog over de vloer kwam. Ik herinner me dat hij elke zaterdagochtend, onaangekondigd, een koffietje kwam drinken om de kranten van de voorbije week te lezen. Hij nestelde zich dan voor een uurtje in de knusse zetel naast de kachel en verdiepte zich in de lectuur van de Volksgazet, waarop mijn vader was geabonneerd.
De katholieke Veeckmans kon het zich niet permitteren om openlijk dit rode dagblad van de arbeiders in de krantenwinkel te gaan kopen. Vandaar.
Vragend om enige discretie, vergat hij dan af en toe eens een “echt” doktersbezoek in rekening te brengen.
Met dank aan:
Archief en Documentatiecentrum voor het Vlaams-nationalisme (ADVN) voor het ter beschikking stellen van documentatie en de toestemming tot reproductie van de foto van Florent Veeckmans.
Jozef Verstappen, medeauteur van De Bist, een plein vol herinneringen, uitg. Kring voor Heemkunde Wilrica,2007